Posłowie Klubu Parlamentarnego Polski 2050 – Trzecia Droga chcą wzmocnienia roli sołectw i pozycji sołtysek i sołtysów. W tym celu przygotowali projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o funduszu sołeckim. Jego założenia przedstawione zostały na briefingu prasowym w Sejmie.
Polska 2050 Szymona Hołowni to najbardziej obywatelska partia w Polsce. Zmieniamy politykę, oddając władzę w ręce Polek i Polaków. Przygotowaliśmy projekt ustawy wzmacniający rolę sołectw – mówił Marcin Skonieczka, poseł na Sejm RP, zastępca przewodniczącego sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
W projekcie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o funduszu sołeckim założono wprowadzenie:
• funduszu sołeckiego w każdej gminie wiejskiej i miejsko-wiejskiej,
• wyższej o 10 punktów procentowych refundacji wydatków sołectw,
• diet i ubezpieczenia dla wszystkich sołtysów,
• możliwości powoływania młodzieżowych rad jednostek pomocniczych,
• możliwości wyodrębniania w budżecie gminy środków na przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w innych niż sołectwo jednostkach pomocniczych (np. tzw. fundusz osiedlowy).
W Polsce mamy ponad 40 tys. sołectw w 2 173 gminach. W 70% z nich funkcjonuje fundusz sołecki. Są takie samorządy, w których Fundusz sołecki jest realizowany od 2009 r., ale są też gminy, w których przez ostatnie 15 lat sołectwa nie miały wydzielonych środków na rozwój, o przeznaczeniu których mogłyby same decydować! Dlatego przygotowaliśmy projekt ustawy, który to zmienia. Chcemy, aby fundusz sołecki był we wszystkich gminach w Polsce! – wyjaśniał Skonieczka.
Przekonywał, że problemy Polek i Polaków powinny być rozwiązywane na możliwie najniższym poziomie organizacyjnym w myśl konstytucyjnej zasady pomocniczości.
Obligatoryjny fundusz sołecki jest ważny dla niezależności sołectw i zwykle sołtysi i mieszkańcy starają się jeszcze dołożyć swojej pracy, aby jak najlepiej wykorzystać dostępne pieniądze dla swojej małej ojczyzny – mówiła Joanna Morawska, sołtyska Wólki Kozodawskiej w gminie Piaseczno.
Autorzy projektu zadbali także o finanse gmin. Zgodnie z ich propozycją najbiedniejsze gminy otrzymają refundację 50% wydatków funduszu sołeckiego, średnio zamożne 40%, a najbogatsze 30%.
Fundusz sołecki zapewnia zrównoważony rozwój i wzmacnia kapitał społeczny. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że sytuacja finansowa gmin jest różna, dlatego zwiększamy poziom refundacji wydatków z budżetu państwa o 10 p.p. – przekonywał poseł Marcin Skonieczka.
Kolejnymi istotnymi propozycjami zawartymi w projekcie ustawy są diety i ubezpieczenie dla wszystkich sołtysów oraz możliwość powoływania młodzieżowych rad jednostek pomocniczych, w tym młodzieżowych rad sołeckich.
Każdy sołtys powinien mieć dietę. Czas najwyższy, aby we wszystkich gminach – w każdym sołectwie sołtyski i sołtysi je otrzymywali! – mówiła Joanna Morawska.
Ważne jest pokazanie młodym ludziom, że mogą mieć wpływ na swoje małe, lokalne ojczyzny. Chcemy, aby to właśnie młodzieżowe rady sołeckie podpowiadały, nam, doświadczonym sołtysom jakie potrzeby mają młodzi ludzie w naszych wioskach. Składana ustawa daje nam możliwość wyedukowania naszych następców, przyszłych sołtysek i sołtysów – wyjaśniał Arkadiusz Jąkalski, sołtys Sadłoga w gminie Topólka.
Dodatkowo w projekcie ustawy przewidziano:
- możliwość powoływania konwentu przewodniczących organów wykonawczych jednostek pomocniczych gminy,
- dodatkowe uprawnienia dla sołtysów i przewodniczących zarządów osiedli w celu zwiększenia efektywności ich działania,
- bardziej elastyczne procedury ustalania funduszu sołeckiego na dany rok.
Szacowany koszt wdrożenia ustawy to 314 mln zł rocznie od 2027 roku.