Na 40. posiedzeniu Sejmu przyjęta została ustawa o wzmocnieniu roli sołectw, przygotowana przez posła Polski 2050 Marcina Skonieczkę. Za przyjęciem projektu głosowało aż 410 posłów, nikt nie był przeciw, a 18 wstrzymało się od głosu. Ustawę poparły wszystkie kluby i koła parlamentarne, z wyjątkiem Konfederacji i Konfederacji KP. W tym tygodniu ustawą zajmie się Senat.
– Ta ustawa jest realizacją postulatów środowiska sołtysów, które zostały przekazane Marszałkowi Sejmu Szymonowi Hołowni. Na ich podstawie przygotowane zostały przepisy wzmacniające rolę sołectw oraz jednostek pomocniczych, takich jak osiedla i dzielnice – mówi poseł Marcin Skonieczka.
Prace nad projektem trwały wiele miesięcy i wymagały licznych kompromisów – zarówno z rządem, jak i innymi klubami parlamentarnymi. Po wydaniu opinii przez Radę Ministrów z projektu usunięto obowiązek tworzenia funduszu sołeckiego oraz zwiększenia poziomu refundacji o 10 punktów procentowych.
Na posiedzeniu komisji przedstawiciele klubów KO, PSL i Lewicy odrzucili w głosowaniach kilka kluczowych rozwiązań – wykreślono obowiązek wypłacania diet wszystkim sołtysom, ubezpieczenia OC i NNW oraz fundusz osiedlowy.
Te trzy rozwiązania wzbudziły duży sprzeciw ze strony korporacji samorządowych. Podnoszono argumenty o wysokich kosztach, które musiałyby zostać pokryte przez gminy. – Przed trzecim czytaniem podjąłem negocjacje z klubami wchodzącymi w skład koalicji rządzącej. W efekcie tych rozmów wypracowaliśmy kompromis: klub Polska 2050 wycofał poprawkę wprowadzającą diety dla wszystkich sołtysów, a inne kluby poparły ubezpieczenia dla sołtysów oraz fundusz osiedlowy – wyjaśnia Marcin Skonieczka.
Co zawiera przyjęta przez Sejm ustawa?
Ustawa obejmuje szereg rozwiązań wzmacniających pozycję sołectw, osiedli i dzielnic:
• Ubezpieczenia dla sołtysów – ochrona OC i NNW związana z wykonywanymi obowiązkami, m.in. poborem podatków i zarządzaniem mieniem gminnym.
• Młodzieżowe rady sołectw, osiedli i dzielnic – nowe ciała doradcze, które umożliwią młodym mieszkańcom aktywne uczestnictwo w życiu lokalnym.
• Obowiązek informowania o posiedzeniach komisji rady gminy – sołtysi i przewodniczący jednostek pomocniczych będą otrzymywać informacje o terminach i tematach posiedzeń.
• Możliwość powoływania konwentu sołtysów i przewodniczących jednostek pomocniczych – nowe forum współpracy i konsultacji z władzami gminy.
• Upoważnienie sołtysów i przewodniczących jednostek pomocniczych do zawierania umów – np. w zakresie wynajmu świetlic, co usprawni działalność wspólnot lokalnych.
• Fundusz osiedlowy – nowe narzędzie dla jednostek pomocniczych w gminach miejsko-wiejskich, w których funkcjonuje już fundusz sołecki.
• Uproszczenie procedury uchwalania funduszu sołeckiego – wnioski niezgodne z przepisami będzie można odrzucić wcześniej, dając sołectwu 14 dni na ich poprawę; możliwe będzie również odrzucenie samego przedsięwzięcia, bez konieczności odrzucania całego wniosku.
To ustawa realnie wzmacnia rolę lokalnych wspólnot i daje im nowe narzędzia do działania. Powstała z inicjatywy samych sołtysów i została przygotowana we współpracy z organizacjami społecznymi oraz samorządowcami. Na jej wprowadzeniu skorzysta ponad 40 tys. sołectw i kilkaset osiedli i dzielnic – podsumowuje Marcin Skonieczka.
W tym tygodniu ustawę rozpatrzy Senat. Jeśli izba wyższa ją poprze, wkrótce trafi na biurko prezydenta. Wszystko wskazuje na to, że nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
